Uykuda nefes durması nasıl olur? Horlama ile ilgisi nedir?
Horlama için üst hava yollarında bir daralma eğiliminden söz etmiştik. Üst hava yolundaki bu daralma yalnızca horlamaya yol açmaz. Bazen hava yolundan geçen hava azalır ( hipopne), bazen de hava yolu tamamen tıkanır( apne ) ve hastada uykuda solunum sorunları ortaya çıkar.
Uykuda solunum sorunlarının ( apne-hipopne) sağlık açısında önemi nedir?
Uykudaki bu sorunlar, akciğere taze hava gitmesini engellerler, insanın kanındaki oksijen azalır. Azalmış oksijen tüm organların yetersiz çalışmasına neden olur. Kalp, beyin, hormonal bezler.... yetersiz çalıştığında bir dizi sağlık sorunu ortaya çıkacaktır.
Uykuda soluk durması bir hastalık mıdır? Bulguları nedir?
Uykuda soluk durması durumu saatte 5 den fazla ise bu soruna “uyku apne sendromu” denilir. Horlama, uykuda nefes durmasının başkaları tarafından gözlemlenmesi, uykudan boğulma hissi ile uyanma, gündüz uykululuk hali, dinlendirici uyku uyuyamama... uyku apne sendromunun bulgularıdır. Bunlardan biri yâda bir kaçı varsa bu hastalık düşünülmelidir.
Horlama yada uyku apne sendromunun sağlık açısından önemli olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Ülkemizde de son yıllarda yaygınlaşan uyku laboratuarları uyku ile ilgili sorunlara çare bulma amacındadır. Türkiye’de İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Kayseri, Van ve Trabzon da uyku laboratuarları vardır. Diyarbakır, Edirne ve Sivas’da bu laboratuarların kurulma çalışmaları sürmektedir.
Polisomnografi ne demektir? Nasıl yapılır?
Polisomnografi uyku sırasında hastanın, beyin dalgalarının, solunum, kalp, kas ve göz fonksiyonlarının izlenmesi anlamına gelir. Uyku laboratuarlarında yapılır. Hasta bu inceleme için bir gece laboratuarda yatmalıdır. İnceleme sırasında ağrılı acılı bir işlem yoktur. Ölçüm aygıtları flasterlerle yapıştırılır.
Uyku apne sendromu kimlerde sık görülür?
Şişman insanlarda, çenesi küçük yada geride olanlarda, büyük bademciği yada geniz eti olanlarda bu hastalık daha sık görülür. Bu durumlar olmasada Uyku apne sendromu görülebileceği unutulmamalıdır.
Horlama ve Uyku apne sendromunun tedavisi nasıl yapılır?
Her iki durumda da tedaviye bir uyku uzmanı ile birlikte karar verilmelidir. Yanlızca horlama varsa uykuda nefes durmuyorsa tedavi küçük dilin ufaltılması yada ortadan kaldırılmasıdır. Bu tedaviyi Kulak Burun Boğaz uzmanı yapar. Ancak uyku çalışması olmaksızın uykuda nefesin durup durmadığı anlaşılamaz. Bu nedenle horlaması olan hastaların incelemesiz ameliyat edilmesi doğru değildir.
Tüm hastalara özel tedaviler yapmadan önce alkol ve sigarayı bırakmaları salık verilmelidir. Şişman hastaların kilo vermeleri için yardım edilmelidir.
Kilo vererek bu sorunlar düzelebilir mi?
Elbette, ancak uyku apne sendromunda bazı hormonal bozukluklar olmaktadır. Bu hastanın kilo vermesini zorlaştırır. Hastanın bir yandan apnesi tedavi edilirken diğer yanda zayıflaması için çaba göstermek en doğru olanıdır.
Uyku apne sendromunda kullanılan aletle tedavi yöntemi var mıdır?
CPAP denilen aygıt burundan maske ile üst hava yoluna hafif basınçlı hava vermektedir. Böylece üst hava yolunun tıkanması engellenir ve tüm sorunlar çözülür.
CPAP aygıtını kullanmak zor mudur?
Ülkemizde ve dünyada yapılan araştırmalarda CPAP kullanımda başarı % 70 dir. Bu aygıt kullanımının zor olmadığını gösterir. Aygıtın yarattığı ve kolayca çözümlenemeyecek sorun yoktur.
Uyku apne sendromu tedavi edilmez ise ne olur?
Tedavisiz hastalarda zamanla hipertansiyon, çarpıntı, unutkanlık, işte ve okulda başarısızlık ortaya çıkar. Bu hastaların trafik kazası yapma olasılığı diğer insanlardan 5-7 kat fazladır. Ağır hastalarda uykuda ani ölüm olduğu bildirilmiştir.
Bebekte ve çocukta bu sorunlar olur mu?
Olur. Çocuklarda en çok neden geniz eti ve bademcikler buna neden olur. Çocukta okulda başarısızlık, uykuda ensenin terlemesi, hırçınlık bu sorunların en çok rastlanan gündüz bulgularıdır. Çocukta tedavi genelde geniz eti ve bademciğin alınması ile yapılır. Bu yaş grubunda cerrahi tedavi yetişkinlerden başarılıdır.